Пайдалуу маалыматтар

Дельфиндер тууралуу кызыктуу фактылар

Байыркы Грециянын доорунан бери адамдар дельфиндерди абдан акылдуу жандыктар деп эсептеп, аларга чоң кызыгуу көрсөтүшкөн. Алар дельфиндер жөнүндө көптөгөн уламыштарды жазышкан.

Зоологиянын пайда болушу менен окумуштуулар дельфиндерге байыркы гректерден кем эмес кызыгуу көрсөтүшкөн. Дельфиндерди изилдөө процессинде алардын жашоосу тууралуу көптөгөн кызыктуу фактылар чогултулган. Алардын айрымдарын сиздер менен бөлүшкүбүз келет.

Дельфиндердин жашоосунан кызыктуу фактылар:

• Дельфиндер — интеллекти жакшы өнүккөн коомдук жаныбарлар.
• Дельфиндердин мээси адамдын мээсинен чоңураак жана ийрилүүлөрдүн саны эки эсе көп. Мындан тышкары, дельфиндер эки жарым шарды тең кезектешип колдоно алышат. Мисалы, дельфиндин сол же оң көзү жабык болсо, бул мээнин сол же оң жарым шары уктап жатканын, ал эми экинчиси ошол учурда активдүү экенин билдирет.
• Дельфиндердин көрүүсү начар өнүккөн. Бирок алардын уникалдуу угуусу (эхолокация) бар, анын жардамы менен дельфиндер космосто эң сонун ориентацияланат.
• Австралиянын жээктеринде жашаган дельфиндер тамак издөө үчүн деңиз губкасын колдонушат. Төмөнкүдөй кылышат: мордун курч жерине губка коюп, түбүн тарашат. Бул ыкманы тайыз рифтерге же деңиз түбүндө жаткан аскаларга жабыркабаш үчүн колдонушат.
• Дельфиндин сүзө ала турган максималдуу ылдамдыгы 50 км/саатка жетет. Мындай ылдамдыкта дельфиндин бардык өкүлдөрү сүзөалбайт, жөнөкөй дельфиндер гана сүзө алышат.
• Дельфиндердин теринин калыбына келиши адамдарга караганда 8 эсе тезирээк. Ошол эле учурда, суу бактерияга толгон болсо да, инфекциялар жукпайт .Мисалы, дельфиндин жарааты бир нече жумада айыгат.
• Дельфиндер да адамдар сыяктуу өпкөлөрү менен дем алышат, бирок мурундун ордуна абаны кармаган орган — бул дем алуу тешиги. Дельфин абаны кармап алып, 10-15 мүнөт демин кармап, сууга чөгүп кетет.
• Дельфиндердин өпкөсү абанын 80% кайра иштетсе, адамдын өпкөсү 17% гана кайра иштете алат.
• Дельфиндердин ооруу сезими өксүп кетет, анткени алардын денесинде морфинге окшош табигый ооруну басаңдатуучу заттар өндүрүлөт.
• Дельфиндердин даам сезүүчү бүчүрлөрү бар, алар даамдарды айырмалай алышат: таттуу, кычкыл, ачуу, туздуу.Дельфиндер деңиздеги
• Дельфиндер үндөрдү колдонуу менен байланыша алышат. Алардын «сөз байлыгы» 14 000ге жакын түрдүү үн сигналдарын камтыйт.
• Ар бир дельфиндин өзүнүн аты бар, аны төрөлгөндө алат. Бул чындыкты ымыркай төрөлгөндө ысымды көрсөткөн үн сигналын жазышкан илимпоздор далилдешти. Кийинчерээк ошол эле дельфин бул үнгө сүзүп кеткен.
• Дельфиндердин ар кандай түрлөрү ар кандай балыктарды жешет.
• Изилдөөнүн жүрүшүндө дельфиндер күзгүдөн өздөрүн тааный турганы аныкталган. Бул эксперимент алардын өзүн-өзү аңдоосу бар экенин тастыктайт.
• Дельфиндер абдан үйрөтүлөт. Эгерде мындай машыгуудан кийин дельфин жаратылышка коё берилсе, ал сөзсүз кайтып келет.